Isıya Dayanıklı Eldiven Standardı Nedir?
Endüstriyel iş kollarında ısı kaynaklarıyla doğrudan temas eden çalışanlar için kullanılan eldivenlerin yalnızca “kalın” ya da “yanmaz” olması yeterli değildir. Isıya dayanıklı eldivenlerin güvenilirliğini ve uygunluğunu belirleyen uluslararası standartlar vardır. Bu standartlar, ürünlerin yalnızca üretim kalitesini değil, aynı zamanda belirli bir sıcaklığa ne kadar süre dayanabildiğini, alevle temas süresinde deformasyon gösterip göstermediğini ve temas ısısına karşı ne düzeyde koruma sağladığını belirler.
Bu bağlamda, EN 407 standardı, ısıya dayanıklı eldivenlerin teknik yeterliliğini belgeleyen en önemli normlardan biridir. Avrupa’da geçerli olan bu standart, Türkiye’de de yaygın olarak referans alınmakta ve iş güvenliği ekipmanları yönetmeliklerinde açıkça yer almaktadır.
EN 407 Standardı Nedir?
EN 407, eldivenlerin ısıya karşı dayanıklılık seviyelerini test etmek ve sınıflandırmak için kullanılan Avrupa standardıdır. Bu standart, hem kuru ısıya hem de alevle doğrudan temasa karşı eldivenin performansını ölçer. Altı farklı test kriterine göre değerlendirme yapılır:
-
Yanmazlık (Alevle Temas): Eldivenin açık alevle teması sonrası kendi kendine yanma süresi ölçülür.
-
Temas Isısı Dayanımı: Eldivenin belirli bir sıcaklıkta (100–500 °C arasında) temas süresine dayanıklılığı test edilir.
-
Konveksiyonel Isıya Dayanım: Isının bir hava akımı aracılığıyla eldivene ulaşması durumundaki koruma seviyesi ölçülür.
-
Radyant Isıya Dayanım: Eldivenin radyant ısıya ne kadar süre dayanabildiği incelenir.
-
Erimiş Metal Sıçramasına Karşı Dayanım (Küçük Damla): Erimiş metalin küçük damlalar hâlinde eldivene sıçraması durumundaki direnç ölçülür.
-
Erimiş Metal Sıçramasına Karşı Dayanım (Büyük Damla): Daha büyük hacimli erimiş metal temasında eldivenin yapısal bütünlüğü değerlendirilir.
Bu kriterler doğrultusunda eldivenler, her test için 0 (en düşük) ile 4 (en yüksek) arasında puanlandırılır. Örneğin, "EN 407: 413X4X" şeklinde bir etiket, her test kalemindeki performans derecelerini ifade eder.
Hangi Sıcaklık Aralıkları İçin Hangi Seviye Gerekir?
Özellikle dökümhane, metal işleme, cam üretimi ve sanayi fırınlarında çalışan kişiler için doğru sıcaklık aralığında koruma sağlayan eldiven seçimi hayati önem taşır. EN 407 standardında yer alan Temas Isısı Dayanımı testine göre:
-
Seviye 1: 100 °C’ye kadar – en az 15 saniye
-
Seviye 2: 250 °C’ye kadar – en az 15 saniye
-
Seviye 3: 350 °C’ye kadar – en az 15 saniye
-
Seviye 4: 500 °C’ye kadar – en az 15 saniye
Sıcaklık kaynaklarıyla temas sıklığı ve süresi arttıkça, yüksek seviyeli eldivenlere yönelmek gerekir. Aksi halde eldiven yüzeyinde deformasyon, iç katmanda yanma, ciltte kalıcı hasar riski gibi ciddi sonuçlar oluşabilir. Bu nedenle, yalnızca kalın yapıda olduğu için "ısıya dayanıklı" kabul edilen eldivenlerin kullanımı, sahada ciddi güvenlik zaaflarına yol açabilir.
EN 407 Sertifikasına Sahip Eldivenler Nerelerde Kullanılır?
EN 407 sertifikalı eldivenler, yüksek sıcaklıkla doğrudan ya da dolaylı temasın söz konusu olduğu birçok sektörde kullanılır. Bu standart özellikle aşağıdaki alanlarda çalışanlar için zorunlu hâle gelmiştir:
-
Metal döküm ve ergitme tesisleri
-
Cam üretimi ve şekillendirme atölyeleri
-
Sanayi fırınları ve ısıtma sistemleri bakım ekipleri
-
Kaynak, kesme ve ısıyla şekillendirme işlemleri
-
Tersane ve ağır sanayi alanları
Bu sektörlerde çalışanların yalnızca ellerini korumakla kalmayan, aynı zamanda manevra kabiliyetini de koruyan eldivenlere ihtiyacı vardır. EN 407 standardı bu dengeyi sağlayacak ürünleri ayırt etme imkânı tanır.
Özellikle uzun süreli çalışmalarda, yüksek sıcaklığa maruz kalan personelin ellerde hissizlik, su toplaması veya ikinci derece yanık gibi durumlarla karşılaşmaması için eldiven seçiminin standarda uygun yapılması kritik önemdedir. Entegre Safety tarafından sunulan ısıya dayanıklı eldiven modelleri, EN 407 standardına uygunluğu belgelenmiş seçenekler içerir.
EN 388 ve EN 407 Standartları Nasıl Birlikte Okunmalı?
Isıya dayanıklı eldiven seçerken yalnızca EN 407 yeterli değildir. Birçok iş sahasında kesilme, aşınma, delinme gibi mekanik riskler de aynı anda bulunur. Bu nedenle EN 407 ile birlikte EN 388 standardının da incelenmesi gerekir.
Örneğin bir metal dökümhanesinde çalışan işçinin eldiveni, yalnızca ısıya değil, aynı zamanda keskin metal çapaklarına karşı da dayanıklı olmalıdır. EN 388 testi; aşınma, kesilme, yırtılma ve delinmeye karşı performansı değerlendirir. Bu nedenle, her iki standardı birlikte içeren eldivenler, karmaşık ve çok riskli sahalarda daha iyi koruma sağlar.
Bu açıdan değerlendirildiğinde, hem EN 388 hem de EN 407 belgesine sahip ürünlerin bulunduğu kesilme dirençli eldiven modelleri yüksek riskli ortamlar için daha uygundur.
Etiket Bilgisi Nasıl Okunur?
Bir eldivenin EN 407 standardına uygun olduğunu anlamak için ürün etiketini doğru okumak gerekir. Örneğin:
EN 407: 412X4X
Bu kod şu anlama gelir:
-
Yanmazlık: 4
-
Temas ısısı: 1
-
Konveksiyonel ısı: 2
-
Radyant ısı: X (test yapılmamış)
-
Küçük erimiş metal sıçraması: 4
-
Büyük erimiş metal sıçraması: X (test yapılmamış)
Bu etiket, ürünün alevle doğrudan temasa ve küçük damlacık sıçramasına karşı oldukça dirençli olduğunu, ancak radyant ısıya karşı test edilmediğini gösterir. Kullanıcı bu etiketlere göre ürünü çalışma koşullarına uygun şekilde değerlendirmelidir.
Hatalı Eldiven Seçiminin Riskleri
Yanlış sınıfta eldiven kullanımı, iş kazalarının yanı sıra ciddi yasal sonuçlar doğurabilir. Örneğin, kaynak yaparken yalnızca kesilme direncine göre seçilmiş ama ısıya karşı zayıf bir eldiven kullanıldığında, yüksek ısı ile temasta 2. derece yanıklar oluşabilir. İşverenin bu durumda iş güvenliği yükümlülüklerini ihlal ettiği kabul edilir ve tazminat süreçleriyle karşılaşılabilir.
Bu nedenle satın alma birimlerinin ve İSG uzmanlarının, yalnızca fiyat ve marka değil; standart, sertifika, test sonucu ve kullanım alanı uyumu gibi kriterleri dikkate alarak karar vermesi gerekir.